Cùng khám phá vấn đề không để vốn trong một rổ... ngân hàng

Quả thực, khi được hỏi làm thế nào để quỹ đầu tư rót vốn vào DN, ông Trần Vĩnh An, Giám đốc Tài chính Quỹ đầu tư SEAF, nói ngay, một trong những tiêu chí hàng đầu mà các quỹ đầu tư đặt ra là đội ngũ cán bộ quản lý giỏi. Các DN Việt Nam cần những người có khả năng lãnh đạo và kỹ năng xây dựng đội ngũ nhân viên để tạo nên những tổ chức vững mạnh và làm giàu cho cổ đông.

Chiếc phao mang tên "quỹ đầu tư"

Ông Trần Kim Thành, Chủ tịch HĐQT Kinh Đô Group, nói rằng: “Khi hỏi vì sao thiếu vốn kinh doanh, người ta lập tức trả lời rằng, nguyên nhân là do DN có vốn điều lệ thấp và NH siết chặt tín dụng, không cho vay nhiều. Nhưng trên thực tế, vấn đề không chỉ có vậy.

Ảnh: Quý Hòa

Vì ngoài hai nguyên nhân chính nêu trên, các nguyên nhân dưới đây cũng được xem là có tác động không nhỏ đến lượng tiền mặt cần thiết cho hoạt động của DN: bị khách hàng chiếm dụng công nợ; bị nhà cung cấp siết nợ; quản lý luồng hàng kém; quản lý dòng tiền mặt kém. Do vậy, nếu được xử lý tốt, những khó khăn trên có thể sẽ không là vấn đề lớn, thậm chí họ có thể lọt vào mắt của các nhà đầu tư lớn”.

Quả thực, khi được hỏi làm thế nào để quỹ đầu tư rót vốn vào DN, ông Trần Vĩnh An, Giám đốc Tài chính Quỹ đầu tư SEAF, nói ngay, một trong những tiêu chí hàng đầu mà các quỹ đầu tư đặt ra là đội ngũ cán bộ quản lý giỏi. Các DN Việt Nam cần những người có khả năng lãnh đạo và kỹ năng xây dựng đội ngũ nhân viên để tạo nên những tổ chức vững mạnh và làm giàu cho cổ đông.

Bên cạnh đó, quản trị DN và minh bạch tài chính là hai yếu tố cơ bản để các quỹ xem xét trong quá trình thẩm định đầu tư. Các công ty cần chuẩn bị và đáp ứng đủ các tiêu chuẩn về hệ thống báo cáo tài chính, kể cả việc sử dụng các công ty kiểm toán có uy tín để thực hiện kiểm toán các báo cáo của công ty trên cơ sở hằng năm.

Chỉ cần có vậy, DN dù lớn dù nhỏ vẫn có thể lấy được tiền từ túi của các quỹ đầu tư. Trên thực tế, trong năm 2011 này, sự trở lại của các quỹ là khá nhiều, như VinaCapital, Mekong Capital, Indochina Capital, SAM, VAM... đang chi một số tiền không nhỏ để đầu tư vào các DN tư nhân trong nước. Đây chính là cơ hội để các DN tiếp cận và thể hiện mình trước nguồn vốn lớn này.

Tìm cách "bơi xa bờ"

Không cần làm bài toán chính xác cũng thấy, với nhu cầu vay mượn để mua sắm hàng tiêu dùng của người dân, với số công ty vừa ra đời, với số công trình xây dựng ngày một gia tăng khắp cả nước thì gánh nặng lên vai những NH trong nước ngày càng lớn.

Việc vay mượn đã khó khăn nay lại càng khó nên một số DN có khả năng đã bắt đầu tìm cách “ra biển lớn” kéo theo nhiều hy vọng cho các DN nhỏ và vừa. Và sự kiện Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) phát hành trái phiếu quốc tế để huy động 200 triệu USD vào cuối tháng 12/2010 đã trở thành phát pháo vượt biển của DN trong nước năm 2011.

Theo ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch HAGL, lý do ra nước ngoài huy động vốn là vì vay vốn trong nước khó khăn và lãi suất cao. Dự kiến lãi suất trái phiếu của HAGL sẽ khoảng từ 8 - 10%, thanh toán 6 tháng một lần cho đến ngày đáo hạn.

Thực ra trước đó, cuối năm 2009, Công ty CP Vincom (VIC) cũng đã phát hành thành công 100 triệu USD trái phiếu chuyển đổi quốc tế với mức lãi suất 6% trong thời hạn 5 năm đã giúp DN này giải quyết được khá nhiều vấn đề về vốn.

Nhiều người nói rằng, phương án này chỉ phù hợp đối với các DN “cá mập”, chứ đối với các DN tư nhân nhỏ bé, họ làm sao có thể "vượt biển" mà không “lật thuyền”.

Thế nhưng, nhân dịp ký kết hợp tác với Công ty Chứng khoán DMG & Partners (Singapore), ông Nguyễn Hồ Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán Sacombank (SBS) đã khẳng định, việc tìm kiếm vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài sẽ không khó nếu các DN trong nước thực sự tin rằng họ có thể làm được.

Cụ thể, sau lần ký kết này, SBS sẽ lựa chọn 10 DN tốt đang thiếu vốn tại Việt Nam bước đầu tham gia những chương trình Roadshow quốc tế do DMG triển khai. Ngoài ra, SBS cũng đang nỗ lực khai thác thị trường vốn tại Lào, Campuchia... để các DN trong nước dễ dàng tiếp cận nguồn vốn lớn tại các nước lân cận này.

Như vậy, có thể thấy rằng, việc tìm vốn từ bên ngoài nếu thành công, sẽ khơi thông kênh huy động mới cho các DN trong nước. Uy tín của DN cũng được nâng cao bởi tính minh bạch, công khai. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, rủi ro trên sân chơi lớn cũng được các chuyên gia cảnh báo là không thiếu, vì vậy, DN phải thận trọng để không phải trả giá đắt khi bước ra "sân chơi" vốn ngoại.

Và bơi ao nhà

Không ít DN đã tự xoay xở bằng cách nhìn lại hoạt động kinh doanh của mình, và điều này đang thực sự tạo ra hiệu quả. Là một DN nghiệp lớn, ông Nguyễn Ngọc Anh, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư Thương mại SMC chia sẻ kinh nghiệm: DN nào cũng phải gắn kết với nguồn vốn của NH.

Do vậy, nếu DN nào luôn lựa chọn phương án nhờ vào nguồn vốn NH thì buộc phải coi trọng việc trả nợ và coi quá trình trả nợ là quá trình tạo ra hiệu quả - đó là lấy chiến thuật làm chiến lược, lấy chiến lược để nuôi chiến thuật.

Ông lý giải: “Năm nay tôi nợ 50 tỷ đồng, tôi trả nợ đúng hạn, thực hiện rất nghiêm túc các lời cam kết, thì sang năm người ta sẽ cho mình vay 80 tỷ đồng hoặc hơn nữa...

Đó là cách tạo ra nguồn vốn thuận lợi để phục vụ sản xuất kinh doanh. Nếu so với các nguồn vốn khác thì NH luôn là kênh dẫn rất hiệu quả, cực kỳ nhanh, tuy rằng lãi suất có hơi cao, nhưng giải quyết kịp thời, đáp ứng được vấn đề thời cơ trong kinh doanh của DN”.

Tuy nhiên, đối với những DN không thể tiếp cận được với NH thì cũng nên coi trọng việc quản lý dòng tiền mặt trong kinh doanh có thể giúp DN khơi thông được nguồn vốn.

Đồng tình với quan điểm này, TS. Nguyễn Hữu Long, nói rằng, quản lý dòng tiền tốt là điều kiện tiên quyết cho việc sử dụng nguồn vốn hạn hẹp một cách khoa học và hiệu quả.

Nhiều DN hoàn toàn không phải vì thiếu vốn, nhưng do quản lý dòng tiền kém nên thường lâm vào hoàn cảnh “giật gấu vá vai”. Muốn quản lý dòng tiền tốt, DN phải hoạch định và kiểm soát các khoản thu, chi thật tốt.

Duy trì hoạt động kinh doanh bình thường trong thời kỳ khủng hoảng là cả tài năng và nghệ thuật của người chủ DN.

Như vậy, bài toán về vốn có thể được giải quyết nếu DN biết cách tận dụng quan hệ với nhà cung cấp, biết cách “gần gũi” hơn để hiểu rõ khách hàng (và cả khách hàng của khách hàng), biết cách quản lý luồng hàng và luồng tiền hợp lý.

PGS-TS. Trần Hoàng Ngân - Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế TP.HCM: Nền kinh tế Việt Nam chia làm ba khu vực: đó là khu vực nhà nước, khu vực ngoài nhà nước và khu vực đầu tư nước ngoài. Trong đó, khu vực nhà nước đóng góp 35 - 36% GDP, khu vực ngoài nhà nước đóng góp 48% GDP và khu vực đầu tư nước ngoài đóng góp 17 - 18% GDP. Nguồn vốn tín dụng cũng sẽ rải ra ba khu vực này, tuy nhiên đối với những DN nhỏ và vừa, DN tư nhân do đặc điểm vốn tự có thấp, tình hình tài chính chưa được kiểm toán, tài sản thế chấp cho NH cũng giới hạn, thương hiệu vẫn phải còn chờ thời gian nữa mới khẳng định niềm tin đối với người cho vay... những điều này cản trở tiếp cập vốn NH.